Badem, Acı Badem

ACI BADEM - AMYGDALUS COMMUNİS VAR. AMARA DC

Prunus Amygdalus Baîsch. Var. Amara

TATLI BADEM - AMYGDALUS COMMUNİS VAR. DULCIS DC

Tıbbi Nitelikleri: Sürücü, yumuşatıcı, kramp çözücü, yatıştırıcı.

Kullanıldığı Yerler: Yorgunluk, aşırı alkol alma, deri, kansızlık, kaşıntı, öksürük, peklik, hafif yanıklar.

Botanik Özellikleri: Tatlı ve acı badem ağacını, dış görünümünden ayırt etme olanağı yoktur. Tatlı bademin meyvesi daha büyüktür. Yabani badem ağacı dikenlidir. Boyu yetiştiği yöreye, iklime göre 3-8 m arasında değişir.

Yapraklar uzun elips görünümlü, kenarları dişli, ortaları oldukça geniştir. Baharın başında pembe beyaz çiçekleri açmaya başlar. Meyvenin dışı deri gibidir ve keçemsi gri kıllarla örülüdür. Olgunlaştığında dış kabuk patlar ve dışı sert kabuklu meyve düşer. Bu kabuk kırıldığında üstü kahverengi bir zarla kaplı badem içi görülür. Badem içi beyazdır. Meyve haziran ve temmuz aylarında olgunlaşır.

Nelerinden Yararlanılır: Meyvesi, sütü ve yağından yararlanılır.

Toplanması ve Saklanması: Meyve dış kabukları patlamaya başlayınca toplanır. Kabuklu meyve kuru yerlerde uzun süre saklanabilir.

Kokusu ve Tadı: Bademin kendine özgü bir kokusu vardır. Acı bademin acımsı tatlı, tatlı bademin ise tatlımsı bir tadı vardır.

Yan Etkileri: Tatlı badem güçlü bir gıda maddesidir, ancak çiğ olarak günde 12-15 taneden çok yenmemelidir. içindeki siyanidrik asit zehirlenmeye neden olabilir. Ayrıca kuru bademin sindirimi de zordur. Kavrulduğunda bu tehlikesi kalkar.

Acı bademdeki siyanidrik asit oranı çok daha yüksektir. 10 tanesi bağırsak bozukluklarına 20 tanesi zehirlenmelere neden olur. Küçük çocuklara 2-3 taneden çok çiğ tatlı badem vermemeli, özellikle acı badem yememelerine dikkat edilmelidir. 7 tanesi ölüm tehlikesi yaratabilir.

Kullanma Biçimleri: İçten ve dıştan uygulanır. Badem sütü: Dış zarı soyulmuş 50 g badem içi, eş ölçüde toz şekerle karıştırılır, havanda iyice dövülür ve içine 500 mi iyi su karıştırılır, preslenerek süzülür. Süt elde edildikten sonra kalan artığa bal karıştırılarak yüze maske yapılır.

Badem yağı: Aa veva tatlı badem içinin düşük sıcaklıkta preslenmesiyle elde edilir. Rengi açık sandar koyu sarıya kadar değişir. Kendine özgü hoş bir kokusu vardır. Serinletici, çözücü, sancı dindirici özellikleri vardır, ilaç olarak kullanılabilmesi için içindeki toksinlerdi cemizlenmesi gerekir.

İçindeki Bazı Maddeler: Yaklaşık %50 yağ, proteinler, karbonhidratlar, A, Bı, B2, B5, B6, PP, az ölçüde C vitamini ve madeni tuzlar.

Acı bademde yaklaşık %8 oranında siyanidrik asit glikozit amigdalin bulunur. Suyla birleştiğinde parçalanarak glikoza, acı badem yağma ve siyanidrik aside ayrılır.

Badem yağı sentetik olarak da elde edilmektedir.

REÇETELER

Atrofi (Kas Erimesi):

Kekik yağ 15 g

Kuşdili yağ 15 g

Lavanta yağ 15 g

Badem yağ 45 g Karışım masaj yağı olarak kullanılır.

Cilt Bakım Kremi:

Balmumu 40 g

Balina yağı 50 g

Badem yağı 300 g

Salatalık suyu 150 g

Bütün malzemeler bir kapta benmari usulünde karıştırılır, bir seramik kaba konur, köpürünceye kadar çırpılır. Soğuk bir yerde saklanır. Yüze veya vücuda sürülür.

Göz Kenarı Kırışıkları:

Kakao yağı 2 g

Lanolin anhidrit 2 g

Tıbbi öküzgözü yağ 10 mi

Badem yağ 50 mi

Kakao yağı ve lanolin bir kapta benmari usulünde eritilir. Karışım ateşten indirilir ve ısısı termometreyle ölçülür. 60°C’de badem yağı eklenir. Karışım ılıyıncaya kadar bir mikserle karıştırılır. Ilıyan karışıma tıbbi öküzgözü yağı eklenir. Hava ve ışık geçirmeyen bir kavanozda soğumaya bırakılır. Kırışıklıklar ince bir krem tabakasıyla sabah ve akşam kısa süre çok hafifçe masajlanır.

İştah Açıcı, Sindirim Kolaylaştırıcı, Ses Kısıklığı, Verem:

Tatlı badem yağı 25 mi

Toz şeker 25 g

Şeker havanda dövülür ve macun durumuna gelinceye kadar yağ ile karıştırılır. Günde 3-4 kahve kaşığı yenir.

Kuru Deri, Kaşıntı, Hafif Yanıklar, Deri Çatlakları:

Badem süt 100 mi

Sütle ıslatılan gazlı bez bağlanır veya sütle ıslatılan pamukla yüz temizlenir. Deri beslenir, gerginlik ve parlaklık kazanır.

Kulak Çınlaması, Kulak Tıkanıklığı (Kneipp):

Tatlı badem yağı 50 mi

Günde 1 kere 5-6 damla ılık yağ kulağa damlatılır ve kulak bir pamukla tamponlanır.

Saç (Çok Kıvırcık):

Badem yağı 35 g

Ceviz yağı 20 g

Ayçiçeği yağı 20 g

Hintyağı 20 g

Gül yağı 5 g

Saç yatmadan önce karışımla çok iyi taranır ve baş bağlanır. Sabahleyin yıkanır, işlem 3 gün arka arkaya yapılır, 1 ay sonra tekrarlanabilir.

Şiddetli Öksürük:

Badem ağacı yaprak 50 g

30 g yaprağa 1 litre kaynar su eklenir, 10 dk demlenip süzülür. Günde 3 fincan yemek saatleri arasında içilir.

Yüz Maskesi (Kuru ve Yıpranmış Ten) 1:

Sıvı süt kaymak ıo g

Bal süzme 5 mi

Badem yağı 20 mi

Tatlı badem çekirdek 30 g

Bademlerin ince kabuğu soyulduktan sonra çok iyi ezilir. Sıvı kaymak, bal ve badem yağıyla, krem durumuna gelinceye kadar karıştırılır. Elde edilen krem yüze ve dekolteye sürüldükten 30 dk sonra yumuşak bir kağıt peçeteyle temizlenir. Bademler yaklaşık l saat ılık suda bırakılırsa kabukları kolayca soyulur.

Yüz Maskesi (Kuru ve Yıpranmış Ten) 2:

(Her tip cilt için güçlendirici maske) Üzüm su 50 mi

Badem ince öğütülmüş meyve 50 g 20 g ince öğütülmüş bademe yumuşak bir hamur durumuna gelinceye kadar üzüm suyu karıştırılır. Karışım yüze ve gerdana sürülür. Yaklaşık 20 dk sonra ılık suyla yıkanır.

Kısa Açıklamalar:

• Günde 10-12 tane badem yemek bitkinliğe iyi gelir ve büyümeyi destekler.

• Çatlak ve sertleşmiş cilt, pişikler, deri iltihapları ve 1. derece hafif yanıklar için badem yağı kullanılabilir.

• İçki içilirken arada, çok olmamak koşuluyla tatlı badem yemek sarhoş olmayı önler.

• Düzenli olarak badem yemek kötü kolesterolü düşürür.

Bademin Anavatanı

Amygdalus sözcüğü güzel ağaç anlamındadır. Bu ad ağaca çiçek açtığındaki güzel görünümü yüzünden verilmiştir.

Batia Laufer’e göre badem sözcüğü Farsça vadam sözcüğünden kökenlenmektedir. Bazıları ise Farsça bâdâm sözcüğünden kökenlendiğini yazmaktadır.

Dede Korkut badem adını kullanmaktadır. Anadolu’da 11. yüzyıldan sonra yazılan çoğu kitapta da badem adıyla karşılaşmaktayız. Bayanı ve payam adları ise Batı Türkleri arasında ve Anadolu’da yaygındır.Cengiz Han ve oğulları zamanında Orta Asya ve Ön Asya’da acı badem para yerine de kullanılıyordu. Anadolu’da yabani bademe taş bademi, çağala veya çağla ağacı denir.

Anavatanının Çin ve Ön Asya olduğu kabul edilmektedir.

Asya’da binlerce yıl önce tarımı yapılmaya başlanmıştır. Avrupa’ya 5-6. yüzyılda Yunanlılar getirmiştir. Artık birçok ülkede özellikle Akdeniz kıyılarında Güney Avustralya, Amerika ve Güney Afrika’da birçok çeşidi yetiştirilmektedir.

Badem sütü yüzyıllardır cilt bakımı için kullanılmıştır. İbni Sina badem sütünün göz hastalıklarında acı dindirici, rahatlatıcı olduğunu belirtmiştir. Tabernaemontanus acı bademin sarhoşluğa karşı koruduğunu, yağının sinirleri yatıştırdığını, pekliğe ve kulak çınlamasına iyi geldiğini yazmaktadır.